भूक लाडू तहान लाडू ...

इराला घेऊन पुण्याला निघाले आहे. तिला एअरपोर्टवर पिझ्झा,पास्ता,कपकेक,फ्राइज इत्यादी आवडत असलं तरी घरची,मुगाची डाळीची खिचडी आणि तूप असा डबा बरोबर घ्यायलाच लागतो. प्रेक्षणीय स्थळासारखे, घरातले भूक लाडू तहान लाडू घेतल्याशिवाय सहल किंवा पिकनिकला अर्थ नाही हे तिने आत्तापासूनच ओळखलं आहे:).
आज तिच्यासाठी डबा भरताना आईची, खरं दोन्ही आयांची आठवण झाली. पुण्याहून निघताना घरातून करून घेतलेले पोळी /दशमी चटणीचे रोल त्या अमेरिकेत घरी पोचेपर्यंत छान मुरलेले असतात.अर्थात त्या त्यांच्यासाठी डबा भरताना जरा जास्तच भरतात. स्वतःसाठी नाही, तर थोडा आम्हाला आल्यावर मिळेल म्हणून. मग अमेरिकेतल्या घरी पोचल्यावर आपण आईच्या हातात गरम चहा दिल्यावर, तिने घरून आणलेल्या त्या पोळीचा रोल आपण खायचा. मग आईच्या चेहऱ्यावर जे समाधान झळकतं ते कमाल असतं..हे समाधान पुढे काही दिवस कायम राहतं. मग परतीच्या प्रवासाला दहा पंधरा दिवस उरले की प्रचंड चुळबुळ सुरु होते. घरात बायका येऊन काम करून गेल्या असतील ना, आमची वडील मंडळी ठीक ठाक जेवली असतील ना ? फ्रीज, वाण सामानाची काय बिकट परिस्थिती असेल ? दोन्ही बाबांना घरात आई नसेल तर, जेवणासाठी काय काय पदार्थ करून ठेवलेत ह्याची एक मोठ्या अक्षरातली चिट्टी लिहून ठेवावी लागते.नाहीतर भाजी, आमटी ,कोशिंबीर, भात, पोळी सगळं असूनही, दही साखर खाल्ली, दूध पोहे खाल्लेले, असं काहीही होऊ शकतं.अशा पार्श्वभूमीमुळे, महिनाभर ह्या वडील मंडळींवर घर सोडायचं म्हणजे आया सॉलिड टेन्शन घेतात..म्हणून आयांची परतीची चुळबुळ सुरु झाली की मी एक काम करते. त्यांच्यासाठी दाण्याची चटणी आणि पाताळपोह्याचा चिवडा करते. हे तहानलाडू भूक लाडू त्या नको नको म्हणत अमेरिकेतून पुण्याला घेऊन जातात. महिनाभराने लेकीच्या घरून स्वतःच्या घरी पोचतात.
ओट्याशी उभं राहून चहा करताना मग पातळ पोह्याचा चिवडा वाटीत भरला जातो. कांदा, टोमॅटो ,कोथिंबीर, लिंबू, सगळ्या रंगांनी तो चिवडा सजतो.चहाचा पहिला घोट आणि लेकीच्या हातचा तहान लाडू भूक लाडू खाताना त्याचा आस्वाद घेताना आईच्या चेहऱ्यावर पुन्हा एकदा कमालीचं समाधान झळकतं..लेकीला ते न दिसताही मनापर्यंत पोचतं ...

संधीप्रकाशातल्या डेझी

२०१६ मध्ये शास्ता डेझीच्या बिया आणून, त्याची २०-२१ रोपटी केली. त्यातली निम्मी माझ्या मोठ्या बहिणीच्या घरी Fremont ला लावली, तिथे भरपूर ऊन असल्यामुळे तिच्याकडे छान फुलतील अशी अपेक्षा होती, पण ३-४ महिन्यातच ती रोपं जळून गेली. आमच्या अंगणात मोठ्या झाडांची सावली पडते, पण मला ह्या डेझीजची खूप हौस म्हणून आमच्या अंगणात, सगळ्यात जास्त उन मिळणारा कोपरा शोधला आणि तिथे ६ रोपटी लावली. मग बागेतल्या इतर छोट्या छोट्या पूर्ण सूर्यप्रकाश मिळणाऱ्या कवडश्यात इतर रोपं डकवली. त्याला काहीही symmetry नव्हती.  डेझी बर्कली मध्ये फक्त उन्हाळ्यातच उमलते, फार क्वचित कधी fall मध्ये. वर्षभर फुलबागेतली जागा अडवून ठेवत असली तरीही मे पासून सपटेंबर पर्यंत बागेचा एक कोपरा ह्या हसऱ्या चेहऱ्याच्या फुलांनी ओसंडून वाहतो. संध्याकाळी झाडांना पाणी घालताना रस्त्याने येणाऱ्या जाणाऱ्यांशी गप्पा होतात. Daisies shower smiles, a happiness so pure and carefree that every gardener should plant them to experience it.... 

२०१७ च्या उन्हाळ्यात हा आनंद पुरेपूर अनुभवला आणि हौस पुरी करून घेतली. २०१७ च्या ऑक्टोबर मध्ये ही १२ रोपटी, त्यांचा बहर पूर्ण ओसरल्यावर पूर्ण छाटून टाकली. यंदाचा स्प्रींग म्हणजे मार्च महिना उजाडेपर्यंत,ज्या कोपऱ्यात सहा रोपं लावली होती, ती सगळी 'एकट्याला दुकटंं' म्हणत डझनभर झाली होती. रोपटी सपासप उंच होत, तीन -साडेतीन फुट झाली. छोटा कोपरा पुरेना तेव्हा रोपं सूर्याच्या दिशेने धाव घेत तिरकी वाढायला लागली. वेडीवाकडी वाढ, त्यात त्यांना टेकू देण्याचे एक न अनेक कारभार. रोपटी वेगळी करायला जावं तर कळ्या धरायला लागलेल्या. एखाद्या हिरव्या बोटाच्या किंवा मुरलेल्या माणसाने हलक्या हाताने कदाचित ही रोपटी वेगळी केलीही असती, पण मी करू शकले नाही. रोपटी वेगळी करण्याच्या भानगडीत चांगली आडदांड वाढणारी रोपं आणि त्यांच्या कळ्या मरून गेल्या तर ?.. मला विचारच सहन झाला नाही. त्या छोट्या जागेत डेझीज वेड्या वाकड्या पसरत होत्या,फोफावत होत्या, मी त्यांना खत पाणी घालत राहिले.  फुलं फुलायला लागल्यावर, मुलीच्या शाळेत, मित्र मैत्रिणींच्या घरी, घरातल्या फ्लॉवरपाॅटस मध्ये डेझी सजायला लागल्या पण ह्या वर्षी "Happiness was not carefree" for मी... फुलांच्या ओझ्याने वाकलेल्या रोपट्यांना आधार कसा देत रहायचा  आणि " too much of a good thing.." असे विचार येऊन गेले. 

आज संध्याकाळी झाडांना पाणी घालायला उशीर झाला, सूर्यास्त होऊन गेला होता, पण दिवस खूपच उष्म असल्यामुळे मी आठच्या सुमारास पुढच्या अंगणात पाणी घालत होते. दारातून बाहेर पडले तर एक आजी आजोबा एकमेकांचा हात धरून चालले होते. डेझीज कडे बघून आजी थांबली, पण आजोबा त्यांची काठी टेकवत चालतच होते. दंडाला हिसका बसल्यामुळे ते थांबले बहुतेक.मग त्यांची नजर आज्जींच्या चेहऱ्यावर आणि मग डोळे किलकिले करत माझ्या शेकड्याने फुललेल्या देझीज वर गेली. त्यांचे एकमेकांच्या हातातले हात घट्ट झाले. आजींच्या सुरकुतलेल्या चेहऱ्यावर एक पुसटसं हसू उमटलं. आज्जी परत चालायला लागल्या, आजोबांच्या शेजारी आल्यावर त्यांनी आजीच्या खांद्यावर हात टाकला...त्यांच्या जगात ते मग्न होते. मीच त्यांच्याकडे अशी का बघत राहिले माहित नाही. मी घराच्या पायऱ्या उतरून पाण्याच्या नळाशी जाताना एकदम मनात विचार आला, आणि मी त्यांना जोरात " Wait!" असं म्हणाले. आजोबा चालतच राहिले, मी पळत जाऊन २-३ डेझी तोडण्याचा प्रयत्न केला.  पण डेझी दिसायला सुंदर तितकीच तिची फांदी चिवट. तुटता तुटेना. आजोबांची काठी एका जागी थांबल्यामुळे जमिनीवर टकटक करायला लागलेली. शेवटी दोन डेरेदार फुलं हातात आली. पळत जाऊन त्या आजीच्या हातात ती फुलं दिली. तिने मायेने गालावरून हात फिरवला नाही की स्वतःच्या बागेत उगवलेल्या डेझीच्या गप्पा मारायला सुरुवात केली नाही. पण तिच्या चेहऱ्यावर एक तृप्तता झळकली, किंवा संधीप्रकाशात मला तशी ती भासली. " Thank you dear." म्हणून ते दोघं त्यांच्या वाटेला निघून गेले आणि मी माझ्या डेझीकडे वळले. सुर्याबरोबर उमलणारी ही फुलं, संधीप्रकाशातसुद्धा मला लक्ख टवटवीत दिसली... इतर झाडांना  मी अंधारात पाणी घातलं, पण ह्या उन्हाळ्यात परत एकदा "Daisies shower smiles, a happiness so pure and carefree that every gardener should plant them to experience it." ही अनुभूती  मिळाली...